Jeszcze kilka miesięcy temu nikt o tym nie mówił. „48 hours challenge” – rzekomy internetowy trend, w którym nastolatkowie znikają na dwie doby, by zdobyć popularność w sieci – praktycznie nie istniał w przestrzeni cyfrowej od 2023 roku. Wszystko zmieniło się po tragedii w Rzeszowie, gdy media zaczęły łączyć zaginięcie dwójki nastolatków z niebezpieczną „grą”. Wystarczyło kilka publikacji i kilkadziesiąt emocjonalnych wpisów w social mediach, by temat eksplodował w skali całego kraju.
W ciągu pięciu dni od pierwszych doniesień monitoring mediów zarejestrował blisko 2,7 tysiąca publikacji na temat „48 hours challenge”. Aż 90% z nich pojawiło się w mediach społecznościowych – głównie na YouTubie, Facebooku i TikToku. Wzmianki wygenerowały ponad 40 tysięcy interakcji – od komentarzy po udostępnienia. Największą aktywność wykazywali użytkownicy TikToka (16,9 tys. interakcji), YouTube’a (12 tys.) i Facebooka (7,4 tys.).
Temat nie ominął również tradycyjnych mediów. W prasie, radiu i telewizji pojawiło się 237 materiałów, w których „48 hours challenge” często przedstawiano jako realne zagrożenie. Regionalne oddziały TVP3 i Polskie Radio Łódź starały się tonować emocje i przestrzegać przed dezinformacją, jednak większość portali – w tym największe, jak Onet czy Fakt – powielała niepotwierdzone doniesienia, wzmacniając efekt kuli śnieżnej.
W rzeczywistości ani Policja, ani prokuratura nie potwierdziły, by tragedia w Rzeszowie miała jakikolwiek związek z tym trendem. Prokuratura Okręgowa w Rzeszowie jasno wskazała, że nie ma żadnych dowodów na takie powiązanie. Podobnie Fundacja ITAKA zaapelowała o zaprzestanie łączenia sprawy z rzekomą „internetową grą”. Mimo to przekaz żył własnym życiem.
W zaledwie kilka dni temat wygenerował 9,7 miliona kontaktów z przekazem, co oznacza, że co trzeci Polak mógł usłyszeć o „48 hours challenge”. Tak działa współczesna dezinformacja – emocjonalny, niezweryfikowany przekaz rozprzestrzenia się szybciej niż fakty.
Analiza dyskusji internetowych pokazuje, że temat wywołał ogromny ładunek emocjonalny. Dominowały smutek, współczucie i lęk – internauci wyrażali żal wobec rodzin ofiar, pisząc o traumie i bezradności. Jednocześnie pojawiało się wiele głosów złości – kierowanych zarówno do mediów za podsycanie sensacji, jak i do młodzieży za brak wyobraźni i odpowiedzialności. Nie brakowało też komentarzy o „dzieciach wychowywanych przez smartfony” czy o „fikcyjnym trendzie, który postawił służby na nogi”.
Silnym motywem dyskusji był również strach – o bezpieczeństwo dzieci w sieci, o kryzys wychowania, o zanikanie autorytetów. W wielu komentarzach pobrzmiewały dramatyczne określenia: „cywilizacja śmierci”, „zagłada przez internet”. Z kolei czarny humor i sarkazm stały się dla części internautów sposobem na odreagowanie napięcia.
Zjawisko „48 hours challenge” jest przestrogą nie tylko dla rodziców i młodzieży, ale też dla mediów. W erze natychmiastowego przepływu informacji granica między informowaniem a podsycaniem paniki bywa cienka. Wyścig o klikalność i pierwszeństwo publikacji często wygrywa z rzetelnością. Tymczasem to właśnie media powinny być barierą ochronną przed dezinformacją, a nie jej nośnikiem.
Szybkość reakcji nie może zastępować jakości przekazu. Siła dziennikarstwa tkwi w weryfikacji faktów i odpowiedzialnym relacjonowaniu, szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzą ludzkie tragedie.
Gdzie szukać pomocy?
Jeśli Ty lub ktoś z Twojego otoczenia przeżywa kryzys, pamiętaj – nie jesteś sam.
• 116 111 – bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
• 116 123 – bezpłatny telefon zaufania dla dorosłych
• 800 121 212 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
• 800 108 108 – wsparcie dla osób w żałobie
• 800 111 123 – Tumbo Pomaga – pomoc dzieciom i młodzieży w żałobie
• www.pokonackryzys.pl
W sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia – dzwoń pod numer 112.
Tragedia z Rzeszowa przypomina, jak cienka jest granica między informacją a dezinformacją. W dobie algorytmów i natychmiastowych reakcji to właśnie odpowiedzialność mediów może uratować więcej niż jedno ludzkie życie.
