Zabrze może wkrótce dołączyć do elitarnego grona miejsc wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. W Łaźni Łańcuszkowej Muzeum Górnictwa Węglowego odbyła się dyskusja poświęcona procesowi zgłoszenia zabrzańskich podziemi – Sztolni Królowa Luiza oraz Kopalni Guido – do światowego rejestru najcenniejszych zabytków.
Eksperci nie mają wątpliwości, że zabrzańskie podziemia stanowią zespół zabytków bez odpowiednika w Polsce, a w Europie mogą być porównywane jedynie z nielicznymi przykładami historycznego górnictwa. Już w 2022 roku kompleks ten został uhonorowany Złotym Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej, co potwierdza jego wyjątkową rangę.
Zgłoszenie do UNESCO obejmuje trzy kluczowe obiekty, które wspólnie tworzą spójną opowieść o historii górnictwa węgla kamiennego:
• Kopalnię Królowa Luiza – jedną z najstarszych i najlepiej zachowanych kopalń na Śląsku, wraz z zespołem szkoleniowym z XX wieku.
• Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną – najdłuższe w Europie zachowane podziemne wyrobisko odwadniająco-transportowe, drążone od końca XVIII wieku.
• Kopalnię Guido – prywatną kopalnię z XIX wieku, później przekształconą w obiekt szkoleniowy i doświadczalny, a obecnie jedną z najrozleglejszych tras turystycznych górnictwa w Europie.
Podczas spotkania prof. Bogusław Szmygin z Politechniki Lubelskiej podkreślił, że projekt ma wymiar nie tylko lokalny, lecz także ogólnopolski – „Jeżeli do tej listy dojdzie węgiel, to mam przekonanie, że Polska będzie potęgą ukazującą losy górnictwa na liście UNESCO. To otwiera nam dalsze obszary do działania” – zaznaczył ekspert.
Obecnie na światowej liście UNESCO znajduje się siedemnaście polskich obiektów, w tym Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni, zabytkowe górnictwo w Tarnowskich Górach oraz Krzemionkowski region pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego. Zabrze ma więc realną szansę, by stać się kolejnym punktem na tej prestiżowej mapie.
Podczas spotkania głos zabrał Prezydent Zabrza Kamil Żbikowski, który zapewnił o pełnym zaangażowaniu miasta w proces aplikacyjny i dalszy rozwój Muzeum Górnictwa Węglowego – „Miasto nieprzerwanie wspiera działania muzeum i przygotowania do wpisania obiektów na listę UNESCO” – podkreślił. Prezydent zaznaczył także, że przyszłość instytucji jest „niezagrożona”, a proces przekazania muzeum do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego zostanie sfinalizowany w najbliższych dniach po przyjęciu stosownej uchwały przez radnych.
Proces wpisu to dopiero początek drogi, jednak jego potencjał jest ogromny. Otrzymanie statusu UNESCO nie tylko podniosłoby prestiż miasta, ale też umocniłoby Zabrze jako jedno z najważniejszych centrów turystyki postindustrialnej w Europie.
Jeśli starania zakończą się sukcesem, UNESCO Zabrze stanie się marką rozpoznawalną na całym świecie, a górnicze dziedzictwo Śląska zyska należne mu miejsce w historii światowej kultury.
Fot. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu
