W niedzielny wieczór w Domu Kultury przy ulicy Górniczej w Szczygłowicach odbyła się niezwykła premiera filmu dokumentalnego „Zasypani. Historia mieszkańców Czerwonego Osiedla”. To wyjątkowy obraz poświęcony knurowianom, których domy i wspomnienia dosłownie zniknęły z powierzchni ziemi – najpierw zalane wodą, później przykryte hałdą.
Czerwone Osiedle powstało na początku lat 50-tych XX wieku. Tętniło życiem – mieszkali tam górnicy z rodzinami, którzy wspólnie tworzyli silną, zżyta społeczność. Z biegiem lat ziemia zaczęła jednak dosłownie usuwać się spod ich stóp. Szkody górnicze sprawiły, że teren zaczął się zapadać, a osiedle stopniowo zalewała woda. W końcu wszystko, co pozostało po dawnych domach, zostało zasypane hałdą. Dziś miejsce to istnieje już tylko w pamięci dawnych mieszkańców i ich potomków.
Film „Zasypani” powstał z inicjatywy redakcji tygodnika „Przegląd Lokalny” przy współpracy z Wydziałem Humanistycznym oraz Wydziałem Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Twórcy dotarli do dawnych mieszkańców osiedla, wysłuchali ich historii, zebrali fotografie, dokumenty i wspomnienia. – „Chcieliśmy, żeby głos ludzi z Czerwonego Osiedla znów wybrzmiał. To nie tylko film o miejscu, ale o emocjach, pamięci i poczuciu wspólnoty” – mówią autorzy projektu.
Efektem tych działań jest nie tylko dokument, lecz także bogate archiwum obejmujące lata 1952–2001. Projekt objął również cykl spotkań w Domu Kultury w Szczygłowicach, które stały się przestrzenią do wspólnego wspominania i dzielenia się historią.
„Zasypani” to coś więcej niż dokument. To hołd złożony dawnym mieszkańcom – ludziom, którzy zbudowali społeczność w trudnych czasach i mimo wszystko zachowali w sobie godność i ciepło. Film jest też symboliczną próbą ocalenia przed zapomnieniem miejsca, które zniknęło z mapy, ale przetrwało w ludzkich sercach.
Film zrealizowano w ramach programu „Spójnik”, będącego częścią inicjatywy Katowic i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w ramach projektu Katowice GZM 2027 – Polska Stolica Kultury 2027, ze wsparciem finansowym GZM.
Dokument „Zasypani. Historia mieszkańców Czerwonego Osiedla” można już zobaczyć w serwisie YouTube. Jak podkreślają jego twórcy, „to opowieść, która nie kończy się wraz z napisem Koniec – bo historia Czerwonego Osiedla wciąż trwa w pamięci ludzi, którzy ją przeżyli”.
