Susza to jedno z tych zjawisk, które nie daje o sobie zapomnieć, choć nie zawsze widzimy jej skutki od razu. W ostatnich latach stała się poważnym problemem, który dotyka nie tylko rolników czy ekologów, ale nas wszystkich – mieszkańców Polski. Zmiany klimatu sprawiają, że okresy bez deszczu trwają coraz dłużej, a zasoby wody maleją. Dlatego Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” ruszyło z kampanią informacyjno-edukacyjną pod hasłem „Stop suszy! Start retencji!”, która ma na celu nie tylko uświadomić, jak poważne jest to zagrożenie, ale także pokazać, co możemy zrobić, by temu przeciwdziałać.
Woda to życie, a jej niedobór prowadzi do wielu problemów. Woda pitna staje się coraz cenniejsza, bo spada poziom wód gruntowych, a rzeki są coraz bardziej wysuszone. W skrajnych przypadkach może to oznaczać konieczność ograniczenia jej zużycia, co dotyka nas wszystkich. Rolnictwo odczuwa suszę bardzo dotkliwie – mniejsze plony, gorsza jakość upraw i w efekcie wyższe ceny żywności. Energetyka też na tym cierpi – elektrownie wodne mają mniej wody do produkcji prądu, a problemy pojawiają się także przy chłodzeniu bloków energetycznych. Nie można też zapomnieć o przyrodzie – susza degraduje ekosystemy wodne, zagraża gatunkom roślin i zwierząt, a to wszystko odbija się na całym środowisku naturalnym.
Zjawisko suszy przybiera różne formy. Najwcześniejszą jest susza atmosferyczna, czyli po prostu brak opadów przez dłuższy czas. Następnie pojawia się susza rolnicza, kiedy gleba nie ma wystarczającej wilgotności dla roślin, co odbija się na uprawach. Susza hydrologiczna to z kolei niski poziom wód w rzekach i zbiornikach, a susza hydrogeologiczna to długotrwały spadek poziomu wód gruntowych, co utrudnia dostęp do studni i źródeł. Niestety, od kilku lat susze zdarzają się w Polsce niemal co roku, a ich skutki są coraz poważniejsze.
Co więc robić, żeby nie doprowadzić do katastrofy? Jednym z najważniejszych działań jest zwiększenie retencji, czyli zdolności do zatrzymywania i magazynowania wody w środowisku. To właśnie dzięki retencji woda może powoli przenikać do gleby i zasilać zbiorniki wodne w czasie suszy. Retencja pomaga też łagodzić skutki powodzi, bo zatrzymuje nadmiar wody podczas intensywnych opadów. W Polsce prowadzone są duże inwestycje budujące zbiorniki wodne, ale coraz większą rolę odgrywa także tzw. mała retencja. To inicjatywy na poziomie lokalnym i prywatnym – zakładanie ogrodów deszczowych, stawów, zbiorników na deszczówkę czy rowów infiltracyjnych. To proste kroki, które każdy z nas może podjąć w swoim otoczeniu, by pomóc zatrzymać więcej wody.
Działania te nie ograniczają się jedynie do inwestycji technicznych. Duże znaczenie mają też działania mające na celu poprawę jakości gleby – tarasowanie zboczy, wapnowanie czy zwiększanie zawartości próchnicy. Dzięki temu więcej wody przesiąka w głąb ziemi i zasila podziemne zasoby wodne, co jest kluczowe w walce z suszą hydrogeologiczną.
Projekt „Przegląd i aktualizacja planu przeciwdziałania skutkom suszy” to wieloetapowe przedsięwzięcie, które obejmuje m.in. aktualizację metodyk i planów działań, ocenę wpływu na środowisko oraz szeroką promocję i edukację społeczną. Dokument ten ma być gotowy na pierwsze półrocze 2026 roku i zostanie poddany ogólnopolskim konsultacjom społecznym. Realizacja zawartych w nim zadań ma na celu ograniczenie strat gospodarczych, społecznych i środowiskowych związanych z suszą.
Ważne jest, że odpowiedzialność za przeciwdziałanie skutkom suszy spoczywa nie tylko na administracji rządowej i samorządowej oraz instytucjach takich jak „Wody Polskie”, ale także na każdym z nas. To, jak gospodarujemy wodą w codziennym życiu, ma ogromne znaczenie. Proste zmiany – zbieranie deszczówki, rozsądne podlewanie ogrodu czy świadome korzystanie z zasobów wodnych – mogą przyczynić się do ochrony tego cennego dobra.
Susza to wyzwanie, które wymaga wspólnego działania i zrozumienia, że klimat się zmienia, a nasza woda jest coraz bardziej narażona. Kampania „Stop suszy! Start retencji!” to krok w stronę lepszej świadomości i aktywnej ochrony naszych zasobów wodnych. Warto z niej skorzystać i nauczyć się, jak dbać o wodę, bo od tego zależy nie tylko dziś, ale i przyszłość kolejnych pokoleń. Więcej informacji i materiały edukacyjne dostępne są na stronie www.stopsuszy.pl – tam każdy znajdzie coś dla siebie i dowie się, jak zacząć działać.
Godziny działania biura Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” są standardowe, ale sama wiedza i codzienne praktyki mogą być najważniejszym krokiem, byśmy wszyscy mogli cieszyć się czystą i dostępną wodą przez długie lata.
